INSTRUKCJA GRY POSPOLITY ZWYCIĘZCA


Karty, które oddajemy w Wasze ręce to przyrodnicza zabawa, która ma skłonić do poznania i polubienia najpospolitszych gatunków naszej fauny, flory i bioty grzybów, bo to właśnie one są  zwycięzcami w ewolucyjnych zmaganiach o przetrwanie i dominację. Na kartach oczywiście znajdą się również te rzadsze - chronione oraz takie, który swój sukces zawdzięczają  człowiekowi. Kiedy spotkacie je blisko domu, każdy trawnik skwer czy chwastowisko staną się od razu ciekawsze.

OPIS I INSTRUKCJA GRY

CO ZNAJDUJE SIĘ NA KARCIE?

Karta zawiera bardzo skrócony opis gatunku lub niekiedy grupy pokrewnych gatunków.  Na górze karty znajduje prawidłową polska nazwa organizmu, następnie jego zdjęcie. Poniżej zdjęcia drobnym drukiem trzy wyrażenia, których zrozumienie nie jest konieczne do rozpoczęcia gry, ale warto je sprawdzić w słowniczku na końcu instrukcji. Opisują one kolejno: strategię życiową której zawdzięczają sukces (np. Rozsiewanie przez wiatr), pozycję obiegu materii w przyrodzie (np. producent) i miejsce występowania (np. Siedliska wodne). Dalej znajdziecie tekst opisu, a na dole karty punkty przyznane gatunkowi w czterech kategoriach. To na tych punktach opierają się podstawowe reguły gry i dlatego są tu szczegółowo opisane.

1. Dominacja

Odpowiada zasięgowi gatunku. Wyraża jego obecny ewolucyjny sukces, co pozwala przewidzieć jego dalsze losy.

6 Organizm występuje co najmniej na sześciu kontynentach lub na całej planecie

5 Organizm obecny na pięciu kontynentach

4 Organizm występuje na czterech kontynentach lub na całej półkuli

3 Organizm obecny na trzech kontynentach

2 Organizm obejmujący zasięgiem Europę i inny kontynent

1 Organizm występuje tylko w Europie lub w tylko w nielicznych ostojach

0 Organizm wymarły w naturze, ale utrzymywany w hodowli

2.Trwanie

Odpowiada epoce geologicznej, w której pojawili się przodkowie tego organizmu prowadzący zbliżony tryb życia. Wyraża zdolność danej formy życia do przetrwania radykalnych zmian i wielkich wymierań.

6 Konstrukcja i tryb życia istniejące co najmniej od wczesnego kambru (500mln lat temu ) .

5 Konstrukcja i tryb życia wywodzące się z ery paleozoicznej (250-65mln lat temu)

4 Konstrukcja i tryb życia wywodzące się z ery mezozoicznej (65mln)

3 Konstrukcja i tryb życia wywodzące się z ery kenozoicznej

2 Konstrukcja i tryb życia wywodzące się z okresu plejstocenu

1 Konstrukcja i tryb życia silnie związane z cywilizacją ludzką np. gatunki udomowione

3.Urok

Odpowiada reakcji człowieka na dany organizm. Określa siłę i rodzaj spontanicznych nieprzemyślanych oddziaływań jakie go ze strony człowieka spotkają.

6 Gatunek symboliczny, otoczony czcią, uważany za dobry omen, chroniony przez zwyczaj.

5 Gatunek bardzo pożądany, o wysokiej cenie rynkowej, stanowiący przysmak lub kolekcjonerski

4 Gatunek atrakcyjny, pozyskiwany na sprzedaż lub hodowany.

3 Gatunek użyteczny, ozdobny, leczniczy lub jadalny o mniejszym znaczeniu

2 Gatunek uznawany za ładny lub przyjazny

1 Gatunek uznawany za swojski i nieszkodliwy

0 Gatunek niepozorny zupełnie niezauważany

-1 Gatunek nieładny lub niepożądany o reputacji szkodnika

-2 Gatunek uznawany za groźny i zwyczajowo tępiony

4. Ochrona

Opowiada poziomowi ochrony prawnej obowiązującej na terenie Polski i w prawie międzynarodowym. Określa siłę i rodzaj przemyślanych i planowych oddziaływań jaki go ze strony człowieka spotkają

6 Organizm pod ścisła ochroną w prawie Polskim i międzynarodowym wymagający najbardziej zaawansowanych metod ochrony

5 Organizm pod ścisła ochroną wymagający ochrony czynnej np. budek lęgowych

4 Organizm objęty ścisła ochroną gatunkową nie wymagający dodatkowych działań

3 Organizm objęty ochroną gatunkową częściową

2 Organizm chroniony wtedy kiedy znajduje się w obrębie chronionego zbiorowiska np. pospolite drzewo w rezerwacie

1 Organizm chroniony wtedy kiedy jest częścią chronionego krajobrazu np. pospolita trawa na miejskiej łące

0 Organizm nie podlegające żadnej formie ochrony

-1 Organizm niepożądany którego zwalczanie jest dopuszczalne

-2 Organizm groźny dla człowieka którego zwalczanie jest obowiązkowe

PRZYGOTOWANIE DO GRY – TRZY PROSTE DECYZJE

W grze może brać udział dwie lub więcej osób. Górna liczba graczy jest nie jest ograniczona, ale jeżeli jest ich powyżej trzydziestu (np. cała klasa lub świetlica) to warto ich rozdzielić na grupy między którymi będzie później finałowa dogrywka.

1.Pierwsza decyzja-liczba kart

Wszyscy gracze muszą wprowadzić do gry taką samą liczbę kart. Tą liczbę ustalcie między sobą, dobrze, żeby było ich więcej niż pięć. (gatunki w kolekcji jednego gracza mogą się powtarzać.) Następnie wybierzcie ze swojej kolekcji gatunki, które wezmą udział w tej rozgrywce.

2. Druga decyzja – liczba wydarzeń

Każda kolejka gry to wydarzenie, któremu poddane są wasze gatunki. W zależności od ilości czasu który chcecie przeznaczyć na grę wybierzcie liczbę wydarzeń dla tej rozgrywki. Po nastąpieniu ostatniego wydarzenia zostanie wyłoniony zwycięski gracz.

3. Trzecia decyzja- sposób wyboru wydarzeń.

To również pozostaje do waszej decyzji. Losowanie wydarzeń za pomocą rzutu kostkami jest bardzo zabawne na początek i sprawdza się przy krótkiej rozgrywce. Ale możecie również zdecydować że każdy z graczy po kolei wybiera wydarzenie. Wtedy gra nabierze charakteru strategicznego. Kolejna opcja to ustalenie od początku listy wydarzeń. Wtedy możecie utworzyć odpowiadający rzeczywistości lub fantastyczny scenariusz i sprawdzić wartość gry jako modelu. Możliwe jest również wymyślanie własnych wydarzeń o ile wszyscy inni gracze je zaakceptują.

GRAMY!

1. Jedna podstawowa zasada

Gracze wykładają przed sobą karty w sposób widoczny dla wszystkich. Wybieramy ustalonym sposobem pierwsze wydarzenie i odczytujemy jego skutki. (Np. Zanikają wszystkie gatunki o sumie dominacji i uroku niższej niż 6). Wykonujemy polecenie towarzyszące wydarzeniu odwracając zanikające gatunki grzbietem karty do góry. Jeżeli wydarzenie łączy się z przywracaniem gatunków odwracamy odpowiednią liczbę kart z powrotem. Wszystkie karty pozostają do końca rozgrywki na stole.

2.Kto wygrywa i co z tego ma

Po przeprowadzeniu ostatniego wydarzenia liczymy gatunki, które przetrwały tj. karty które wciąż leżą przodem do góry. Wygrywa ten gracz, który ma najwięcej gatunków. Jeżeli u kilku graczy liczba pozostałych przy życiu gatunków jest równa zaczyna się liczyć starszeństwo kolorów. Za najbardziej wartościowy uznaje się kolor zielony-rośliny. Są bowiem podstawą ekosystemu, bez nich pozostałe dwie grupy nie mogłyby funkcjonować. Drugi w kolejności jest kolor pomarańczowy -zwierzęta, które są w większości konsumentami a na końcu grzyby, które są zależne od obu poprzednich grup jako destruenci martwej materii organicznej lub symbionty. Zatem spośród graczy o równej liczbie gatunków wygrywa ten, kto ma najwięcej roślin, a jeżeli i to nie wystarczy do rozstrzygnięcia: ten kto ma więcej zwierząt.

Wygrywający zabiera do swojej kolekcji po jednym z wymarłych gatunków od każdego przegranego gracza. Karty pozostają zakryte, więc macie interes w tym żeby zapamiętywać gdzie Wasi przeciwnicy położyli interesujące Was karty.

3.Opcja gry z animatorem

W przypadku kiedy gra odbywa się w ramach warsztatów przyrodniczych i prowadzi ją animator, żaden z przegranych graczy nie traci kart. Zwycięzca dostaje tyle nowych kart ile osób pokonał, a inni gracze po jednej karcie za każdy zachowany ekosystem tj. grupę kart zawierającą przynajmniej po jednym gatunku producenta, konsumenta i destruenta mogących żyć w tym samym siedlisku.

LISTA WYDARZEŃ
Wynik rzutu dwoma kostkami o 6 ściankach	Wydarzenie i jego skutki
2	Epoka lodowcowa (część obecnego terytorium Polski zostaje przykryta lądolodem w pozostałej części panuje klimat arktyczny): Wymierają gatunki o sumie dominacji i trwania mniejszej od 6. Przeżywają lub powracają organizmy przystosowane do siedlisk chłodnych.
3	Setki lat spokoju: Wracają wszystkie nieinwazyjne gatunki o dominacji większej lub równej niż 4. Wracają wszystkie gatunki wędrowne oraz te, które wyginęły w poprzedniej rundzie. Zanika co drugi gatunek inwazyjny
4	Lokalna gospodarka rabunkowa – (przydarza się w momentach bezprawia lub wojny i prowadzi do zdewastowania przyrody na dużym terenie poza którym mogą jednak istnieć ostoje z których gatunki powracają) – Zanikają wszystkie gatunki mające w uroku wartość 4 lub 5. Ginie co trzeci gatunek o dominacji mniejszej niż 6. Przeżywają gatunki z urokiem 6
5	Inwazja obcych gatunków (gatunki obce zostają zawleczone w ładowniach lub wodach balastowych lub sprowadzone przez nieostrożnych hodowców) Wraca co drugi gatunek inwazyjny. Jeżeli w poprzedniej rundzie trwała gospodarka rabunkowa – powracają wszystkie. Zanika jeden gatunek ze strategią „wąska specjalizacja”
6	Przedmieścia, parki i ogrody: Giną gatunki z ujemnym urokiem. Wracają te z urokiem 4 lub wyżej. Wraca co trzeci gatunek z ochroną równą lub większą od 3.
7	Wielkie miasto: Giną wszystkie gatunki, które mają sumę dominacji i trwania mniejszą niż 8. Powraca jeden gatunek inwazyjny
8	Zanieczyszczenie. Giną wszystkie organizmy będące wskaźnikami czystego powierza lub wody. Ginie co czwarty producent, co trzeci konsument I i co drugi konsument II. Przeżywają destruenci.
9	Rolnictwo przemysłowe: (Silne przekształcenie krajobrazu, nadużywanie sztucznych nawozów i pestycydów doprowadza do ogromnego zubożenia przyrody. ) Zanika co drugi gatunek z dominacją mniejszą niż 4. Zanikają bezkręgowce z dominacją mniejszą niż 5. Przeżywają gatunki z urokiem 6
10	Teren chroniony (rezerwat, park krajobrazowy, obszar natura 2002) Powraca co drugi gatunek o dominacji większej lub równej 4. Powraca do drugi gatunek o ochronie równej lub większej niż 3.
11	Park Narodowy: Powracają wszystkie gatunki o dominacji równej lub większej niż 4. Powraca co drugi gatunek o ochronie równej lub większej niż 1 i wszystkie gatunki wędrowne. Powraca jeden gatunek o ochronie 6. Zanikają gatunki o ochronie -2
12	Globalna gospodarka rabunkowa – (może prowadzić do rozchwiania klimatu, trwałego zanieczyszczenia i mieć skutek podobny do wielkich wymierań ) Giną organizmy o sumie dominacji i trwania mniejszej niż 8 oraz wszystkie organizmy będące wskaźnikami czystego powierza lub wody. Dzięki człowiekowi zostają zachowane organizmy o trwaniu 1 (związane z cywilizacją) i o uroku 6.